Ferrín ajusta contas

Xosé Luís Méndez Ferrín nunca decepciona. O veterano ex-político, ex-académico e ex-escritor ourensano-viguês aproveita cada entrevista para ajustar contas e contar a sua verdade. Na mais recente, concedida à Balea Cultural, não ia ser menos.

Na alargada conversa com a Balea, o Ferrín repassa a maior parte dos seus inimigos: dos mais antigos, como os grupos pinheiristas, até os mais recentes, como o seu sucessor à frente da Real Academia Galega (Xesús Alonso Montero). Não foi questionado sobre a questão ortográfica do galego, portanto não ataca o reintegracionismo, mas exibe o seu desprezo pola literatura portuguesa.

É uma entrevista cómoda. Com um entrevistado assim, é um inteligente ponto de partida. Não adiante confrontá-lo com as suas contradições, pois elas agromam sós. É num cenário cómodo que ele abaixa a guarda e desbarra do humano e do divino, entre facada e facada para ajustar contas e reescrever o relato. Ah, o relato, o termo que está na moda (e que tampouco menciona). Agora não é tão importante o que aconteceu, mas a maneira em que deve ser contado e a partir de que óptica. O Ferrín tem-no claro e tem também claras as suas filias, começando polo seu mestre, Outeiro Pedralho, e rematando no seu aluno, Antón Reixa.

De quem nada quere saber é dos eurocomunistas, como Santiago Carrillo e Alonso Montero. Tamouco do pinheirismo nem de Galáxia. Tampouco quer saber nada com o Conselho da Cultura Galega, a quem denomina (à sua maneira) de estómagos agradecidos, sem entrar ao detalhe do porquê: a dirigência do Conselho da Cultura Galega tem bastante a ver nos factos que levaram o Ferrín a se demitir da Real Academia Galega.

A dança dos punhais também não deixa indemne a sua antiga companheira de partido Alexandra Fernández, a quem acusa, nada menos, que de dinamitar a tão cacarejada unidade popular. Um termo que ficou vazio de sentido há muito, muito tempo, mesmo antes da deputada votar contra os orçamentos do PSOE e Unidas Podemos (na altura, ainda Unidos Podemos). Não, Ferrín. A unidade popular já morrera antes, já antes dos companheiros da Fernández votarm a favor daqueles orçamentos, contrariando assim o critério do seu partido (En Marea).

Mas ninguém fará o Ferrín descer da burra da unidade popular, na qual se abraçará uma e outra vez ao mesmo espanholismo de esquerdas (mas espanholismo) que despreza o caráter nacional galego e ignora a agenda galega. «Hoxe tampouco temos ninguén máis próximo nin máis tolerante que o españolismo de esquerda, co cal podemos chegar a pactos concretos». Fascinante.

A alargada entrevista também nos deixa frases surrealistas, como esse hilário «penso que todo escritor que publica en galego é independentista, se non, non escribiría en galego». Se não fosse porque a evidência é teimuda, até poderia ter alguma dúvida, senhor Ferrín. Mas não, não todo escritor em galego é independentista. É como dizer que todo galego-falante é independentista, pois do contrário não falaria galego. Acho que isto já se comenta só…

Eu coñezo vellos admirables que morreron cunha potencia tremenda e enriquecidos pola experiencia. Tamén outros [velhos] que eran completamente idiotas, que non aprenderon nada. E non porque foran parvos, senón porque non souberon aproveitar todo o anterior.

Palavra do Ferrín.


Contra Vicente Risco

Nos anos 60 veu unha moda por parte do carrillismo, do falso comunismo, do comunismo que soamente tiña del o nome, de considerar a Otero Pedrayo unha figura conservadora. Eu non o vexo conservador. El foi case o primeiro en dicir que o futuro de Galicia era unha república, unha república galega.

Risco é o que foi. En 1936 renuncia ao que foi como nacionalista, polo tanto a min non me afectou. El escolleu estar fóra. O mundo piñeirista non contaba con Risco e nós non tiñamos nada que ver con el. El estaba no franquismo militante.

Contra o pinheirismo

O sector de emigrantes galegos piñeiristas vetáronlle [vetárom Outeiro Pedralho] que fose falar galego porque eran “comunistas”. Non eran tales comunistas por suposto […]. En todo caso, non participou nunca en ningunha purga como o que nos botou a nós do Consello da Mocidade nin participou en ningunha actividade anticomunista das que promovía Ramón Piñeiro.

Contra Cunqueiro

[…] Manolo Rivas […] foi o único que logrou romper a barreira e aparecer no mundo como escritor galego. Se te fixas na difusión que tivo Álvaro Cunqueiro, por exemplo da súa tradución ao inglés, e investigas a edición poderás ver que pon “From Spanish”. O mesmo noutras linguas. Cunqueiro traducíase a si mesmo ao castelán sen indicar que se publicara anteriormente en galego.

Contra a literatura portuguesa

[A literatura galega] É subalterna. Absolutamente subalterna. A pesar de ser igual ou mellor á literatura de calquera outro país soberano como pode ser Portugal. Manuel Antonio cun libro é superior a Fernando Pessoa cunha colección de heterónimos xuntos.

Contra o Conselho da Cultura Galega

[…] algúns malos escritores galegos optimizan a súa condición para incrustarse en institucións autonómicas que si pagan por servir como o Consello da Cultura Galega. É un manxadeiro de intelectuais mediocres que van buscar a manteiga, o cal nos convirte nunha colonia.

Contra Alonso Montero

Acontece que na literatura hai un descrédito da literatura social realista por un mal uso que se fai dela. Que fan os críticos sobre todo, como Alonso Montero, que trataban de aplaudir todo o que falara de pobreza aínda que fose mala literatura.

Contra os atuais partidos independentistas catalães

[…] o nacionalismo catalán estivo sendo non independentista ata onte. Na miña xuventude e madurez en Cataluña non había máis partido independentista que un que se chamaba Partit Socialista d’Alliberament Nacional.

Contra Alexandra Fernández

Non se poden sacar máis que beneficios da unidade popular. […] Non sei outra forma tampouco que non sexa a unidade popular tamén para os traballadores españois. Sen ela non se sube o salario mínimo, por exemplo. Unha deputada galega que votou en contra. Non quería favorecer á unidade popular e precisamente por iso o fixo. E se non se apoia, prodúcese un isolacionismo estéril.